Witam Po intensywnym dniu na wysokogórskim szlaku, kolejny spędziliśmy spacerując po spokojnym słowackim miasteczku. Zawitaliśmy do leżącej niedaleko granicy z Polską, w kraju preszowskim, w powiecie Kieżmark – Białej Spiskiej (słow. Spišská Belá)
Powstanie Białej Spiskiej związane jest z przybyciem na Spisz niemieckich osadników. Główna fala niemieckiego osadnictwa miała miejsce po najeździe tatarskim (1241 rok), choć pierwsze grupy Niemców przybyły na te tereny już wcześniej.
W 1271 roku węgierski król Stefan V nadał niemieckim miastom na Spiszu – między innymi Białej Spiskiej – prawa miejskie, stały się one wtedy wolnymi miastami królewskimi.
W 1412 roku węgierski król Zygmunt Luksemburski zaciągnął u Władysława Jagiełły pożyczkę, przeznaczoną na wojnę z Wenecją, pod zastaw trzynastu miast na Spiszu – w tym Białej Spiskiej. (Źródło informacji: https://pl.wikipedia.org)
Do 1769 roku Biała Spiska należała do Polski i była częścią ówczesnej Ziemi Sądeckiej, a po tym roku została zajęta przez Austriaków i nigdy już nie wróciła do Polski. Po pierwszej wojnie światowej miasto zostało przyłączone do Czechosłowacji. W roku 1922 Białej Spiskiej odebrano prawa miejskie, ponownie je nadano w roku 1965. W czasach komunistycznych miejscowość należała do Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej. Do Słowacji należy od 1 stycznia 1993 roku. (Źródło informacji: https://pl.wikipedia.org)
Na zdjęciu ponownie Urząd Miasta
Do najważniejszych zabytków Białej Spiskiej należy Kościół Świętego Antoniego Anachorety (Pustelnika) – gotycki, z XIII wieku.
Kościół Świętego Antoniego Anachorety (Pustelnika) został postawiony przez niemieckich kolonistów w latach 60-tych XIII stulecia. Wieża kościoła otrzymała w 1882 roku nową neogotycką fasadę, a dach z gontu został zastąpiony przez dach z blachy, który następnie wymieniono w 12010 roku na dach cynkowo-tytanowy. W 2020 roku kościół został gruntownie odnowiony. Kościół jest narodowym zabytkiem kultury.
Pięknie się prezentuje w jasnej elewacji na tle błękitnego nieba
Z Kościołem Świętego Antoniego Anachorety (Pustelnika) sąsiaduje renesansowa dzwonnica
Dzwonnica jako rodzaj samodzielnej budowli pojawiła się na terenie Słowacji Wschodniej i Spiszu wraz z reformacją. Styl renesansowy staje się więc swoistym wyrazem protestantyzmu. Dzwonnica jako budowla świecka sytuowana jest po stronie zachodniej kościoła, poza jego ogrodzeniem.
Dzwonnica zbudowana jest na planie prostokąta, górną część dzielą okna – otwory. Dzwonnicę w Białej Spiskiej miasto postawiło w latach 1589-1590. W dzwonnicy wiszą trzy dzwony. W 2008 roku dzwony zostały zelektryfikowane. Dzwonnica jest narodowym zabytkiem kultury i jest własnością miasta Biała Spiska (słow. Spišská Belá).
Kolejny kadr z Białej Spiskiej, a na nim fragmenty trzech sąsiadujących ze sobą, już prezentowanych przeze mnie zabytków Jest to Kościół Świętego Antoniego Anachorety (Pustelnika), dzwonnica i Urząd Miasta
W Białej Spiskiej znajduje się też ewangelicki kościół augsburskiego wyznania z 1786 roku.
Zgodnie z protestanckimi wymaganiami liturgicznymi ma on charakter jednonawowego kościoła salowego z jednym ołtarzem centralnym. Kościół zbudowany na planie krzyża wieńczy mur pruski i umieszczona centralnie kopuła nad skrzyżowaniem. Fasada kościoła została przebudowana w 2007 roku.
Przykładem sakralnej architektury współczesnej w mieście jest cerkiew greckokatolicka. Niebieski dach przykuwa uwagę i urozmaica miejską architekturę
Będąc w Białej Spiskiej (słow. Spišská Belá) warto zwiedzić Muzeum Jozefa Maximiliána Petzvala (1807-1891) – wybitnego profesora, matematyka, fizyka, optyka i wynalazcy.
Muzeum istnieje od 1964 roku i mieści się w domu rodzinnym naukowca przy ulicy Petzvalovej 30.
Poniżej kamienica, w której mieści się muzeum innego wybitnego mieszkańca Białej Spiskiej (słow. Spišská Belá) – Michaela Greisigera. Był on lekarzem, farmaceutą, badaczem przyrody i historii Spiszu, działaczem społecznym i turystycznym, publicystą.
Biała Spiska (słow. Spišská Belá) nigdy nie posiadała murów obronnych, a jedynie drewnianą palisadę w czasach powstań Stefana Bocskaya w wieku XVII. W mieście znajduje się wiele pięknych, zabytkowych kamienic i spacerując warto zwrócić na nie uwagę.
Na zdjęciu główne skrzyżowanie ulic
Biała Spiska (słow. Spišská Belá) należy do grona miast posiadających kolumnę maryjną.
To kolumna, na której znajduje się figura Matki Boskiej, najczęściej barokowa, wzniesiona w okresie późnej kontrreformacji. Charakterystyczna dla krajów Monarchii Habsburgów (w tym Austria, Czechy, Śląsk) i Bawarii. Bardzo często fundowana jako wotum za ustąpienie zarazy (kolumna morowa).
Spacerując po mieście warto zwrócić też uwagę na pomnik Milana Rastislava Štefánika. Był on słowackim astronomem, fotografem, dyplomatą, politykiem i wojskowym oraz jednym z twórców Czechosłowacji. Pomnik znajduje się w pobliżu pokazywanego już przeze mnie wcześniej ewangelickiego kościoła.
I jeszcze jeden pomnik, który przyciągnął mój wzrok:
My spacerowaliśmy i zwiedzaliśmy tylko centrum, ale warto też podjechać do dzielnicy Strážky, w której znajduje się kompleks zabytków (renesansowy zamek, dzwonnica, gotycki kościół Świętej Anny). W 1970 roku kompleks ten został ogłoszony narodowym pomnikiem kultury.
Biała Spiska (słow. Spišská Belá) zachwyciła nas piękną, zabytkową architekturą i zgodnie z nazwą często w bieli, panującą czystością i mimo, że był to słoneczny, wakacyjny dzień – ciszą i spokojem. Lubię takie małe klimatyczne miasteczka
Zwiedzanie, zgodnie z naszą tradycją, zakończyliśmy w kawiarni przy pysznej kawce i ciastku
Przyjemnie było na dworze, ale gdy pogoda nie sprzyja warto usiąść w kawiarnianym wnętrzu wśród ciekawej, bajowej scenerii
Niedaleko przejścia granicznego w Jurgowie słowacka Biała Spiska (słow. Spišská Belá), a w Polsce – Białka Tatrzańska I na zakończenie wpisu jeszcze zdjęcia kościołów z tej uroczej miejscowości
Jako pierwszy prezentuję kościół drewniany pw. św. Szymona i św. Judy Tadeusza
Zabytkowy drewniany kościół pw. św. Szymona i Judy Tadeusza należy do Szlaku Architektury Drewnianej. Został on wybudowany około 1700 roku przez Jędrzeja Topora i Jana Chlipalskiego. Kościółek, podobnie jak okoliczne świątynie drewniane pokryty jest gontem, składa się z prezbiterium, nawy oraz wieży z nadwieszaną izbicą i hełmem. Wnętrze jest barokowe i barokowo-klasycystyczne. (Źródło informacji: https://pl.wikipedia.org )
Spojrzenie do wnętrza
Kościół okolony jest murowanym ogrodzeniem, w którym zachowały się bramy z XVIII i XIX wieku. Całość ocieniają lipy – zabytki przyrody. W latach 20. XX wieku, wykonano prace renowacyjne i konserwatorskie. Dziś we wnętrzu zgromadzony jest zbiór narzędzi rolniczych i dawnych przedmiotów gospodarczych. W okresie wakacyjnym odprawiana jest msza w języku łacińskim.(Źródło informacji: https://pl.wikipedia.org )
Nowy, murowany kościół parafialny, wzniesiony po przeciwnej stronie drogi, powstał w 1921 roku z inicjatywy ks. Jana Madeja. Konsekrowany został 7 sierpnia tego samego roku.
W elewacjach zewnętrznych dominuje cegła, kamieniem wyłożone są ościeża okienne i drzwiowe, ściana szczytowa oraz dolna część wieży. Budowla orientowana, trójnawowa, halowa, z prezbiterium zamkniętym trójbocznie i wieżą z lewej strony elewacji frontowej, 2 obszerne przybudówki po obu stronach świątyni (lewa pełni rolę zakrystii a prawa otwartej do wnętrza kościoła kaplicy). Znajduje się w nim piękny barokowy krzyż ołtarzowy, wykonany z niegdyś srebrzonej miedzianej blachy, przeniesiony ze starego kościółka. (Źródło informacji: http://www.bialka-tatrzanska.com/ )
Lubimy górskie wędrówki i obcowanie z przyrodą, ale lubimy też zwiedzać miasta i podziwiać architekturę. Tego dnia zachwycaliśmy się nią aż po dwóch stronach granicy Odpoczynkowy dzień był więc aktywny i ciekawy
POZDRAWIAM CIEPLUTKO
i życzę bezpiecznych, ciekawych oraz miłych wyjazdów wakacyjnych