Witam i zapraszam do kolejnej wysokogórskiej wędrówki
Z słowackiego Hrebienka (1285 m n.p.m.) wędrowaliśmy już do Doliny Wielickiej, na Sławkowski Szczyt (Slavkovský štít, 2452 m n.p.m.), a także Doliną Staroleśną do Zbójnickiej Chaty. W tym roku udało nam się przejść kolejny szlak w tym regionie słowackich Tatr Wysokich, a jego celem było tym razem Schronisko Téryego (słow. Téryho chata) w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich. Zanim tam jednak dojdziemy i pokażę to miejsce – foto relacja z całej trasy

Samochód zaparkowaliśmy w Starym Smokowcu na naszym ulubionym parkingu przy dolnej stacji kolejki na Hrebienok. By zaoszczędzić trochę czasu i sił na Hrebienok wjechaliśmy doskonale nam już znaną kolejką

Piesze wędrowanie rozpoczęliśmy więc tego dnia dopiero na Hrebienoku, już na wysokości 1285 m n.p.m.

Początkowo szliśmy szlakiem czerwonym, tzw. „Magistralą Tatrzańską”. Ponieważ ta szeroka ścieżka ułożona z dużych kamieni wznosi się bardzo powoli, pokonaliśmy ją szybko i bez wysiłku.

Po półgodzinnym marszu doszliśmy do wodospadu zwanego obecnie Olbrzymim Wodospadem (słow. Obrovský vodopád). Dawniej nazywany był też Wodospadem Obrowskim lub Wielkim. Jest to dwudziestometrowa struga wody, spadająca pionowo pomiędzy skałami, a na dole leży ogromny głaz. Wodospad oglądać można bardzo wygodnie, z mostka przerzuconego tuż przed nim.

Na kolejnym zdjęciu wśród zieleni widzimy pierwsze odwiedzone tego dnia schronisko – Schronisko Zamkovskiego (słow. Zamkovského chata, Zamka). To tatrzańskie schronisko położone jest na wysokości 1475 m n.p.m. w Dolinie Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina) Dla wielu turystów bywa ono celem wędrowania – dla nas tym razem było tylko etapem pośrednim 😉

Po odpoczynku w Schronisku Zamkovskiego udaliśmy się szlakiem zielonym w górę Doliny Małej Zimnej Wody (słow. Malá Studená dolina) do Schroniska Téryego. Czas przejścia od Schroniska Zamkovskiego do Schroniska Téryego: 1:45 h, ↓ 1:20 h. Dnem tej doliny płynie potok Mała Zimna Woda (słow. Malý Studený potok)

Dolne piętro doliny porośnięte jest lasem i wznosi się stromo, przechodząc w części środkowej w obszar porośnięty kosodrzewiną, trawami i kwiatami

Pierwszą osobą znaną z nazwiska, jaka dotarła do Doliny Małej Zimnej Wody, był Robert Townson, który z przewodnikami przechodził przez nią w drodze na Łomnicę 14-18 sierpnia 1793 r. Później dolina była odwiedzana częściej w związku z rozwojem Smokowca, chodzono nią na okoliczne szczyty. Zimą dolinę przeszli jako pierwsi Theodor Wundt i przewodnik Jakob Horvay w dniach 27-28 grudnia 1891 r. Cieszę się, że w te wakacje i ja z rodziną mogłam po raz pierwszy w życiu ją odwiedzić i na własne oczy przekonać się jak niezwykle pięknym miejscem jest

„Kocham Tatry. Kocham ich pustkę i milczenie, ich martwość o spokój posępny. W ich mgłach błąka się myśl moja i szuka dawnych swoich wierzeń i miłości, uczuć i siły. Po ich dolinach i przełęczach chodzi myśl moja i smuci się, że nie może być ogniem w ogniu, wichrem w wichrze, światłem w świetle; że nie moża być z wami, być waszym, o duchy żywiołów! Nad potokami usiada myśl moja i smuci się…” (Kazimierz Przerwa-Tetmajer)

Byle w Tatry, bo i ja kocham je… 😉

Część górna Doliny Małej Zimnej Wody jest skalista. Oddzielona jest wysoką ścianą stawiarską – tzw. Złotymi Spadami i nazywana Doliną Pięciu Stawów Spiskich (kotlina Piatich Spišských plies), a jej piętro podchodzące pod Lodową Przełęcz (Sedielko) – Dolinką Lodową (Dolina pod Sedielkom).

Poniżej widzimy Złotą Siklawę
Wodospad ten spada kaskadami z nachylonej pod kątem 45° wysokiej płyty skalnej. Zachwycał się nim już w 1865 Mariusz Łomnicki, pisząc: „Prześliczny widok! Z ogromnej, więcej może niż stosążniowej wysokości, spływa miejscami w kilkoro rozdzierzgniona wstęga, bielsza od najbielszego śniegu, cudownie odbijająca od szczerniałego granitu”.

Im wyżej, tym stromiej, ale bez ekspozycji. Pnącą się mozolnie zakosami po płytach oraz usypiskach skalnych ścieżką, w końcu po prawie 2 godzinach wędrówki szczęśliwie dotarliśmy do Doliny Pięciu Stawów Spiskich (słow. kotlina Piatich Spišských plies)

Dolina Pięciu Stawów Spiskich jest typowym kotłem polodowcowym. Dno doliny zbudowane jest z wypukło-wklęsłych, obłych głazów polodowcowych, zwanych mutonami. Są one silnie ogładzone przez lodowiec i są to największe w całych Tatrach tego typu ogładzenia. Znajdują się tu też stawy polodowcowe, będące najwyżej usytuowanymi jeziorami w Tatrach. (Źródło informacji: http://pl.wikipedia.org)

Głównymi zbiornikami wodnymi doliny jest Pięć Stawów Spiskich, od których wzięła ona nazwę. Najwyżej położony z nich jest Zadni Staw Spiski (2022 m n.p.m.), największy zaś Wielki Staw Spiski. Pozostałe jeziora to Pośredni, Niżni i Mały Staw Spiski. Oprócz tych pięciu stawów w jej górnych partiach znajduje się okresowy Barani Stawek u stóp masywu Baranich Rogów, będący najwyżej położonym stawem w Tatrach (2207 m), a w sąsiedniej Dolince Lodowej – Lodowy Stawek. (Źródło informacji: http://pl.wikipedia.org)

Poniżej Pośredni Staw Spiski (słow. Prostredné Spišské pleso)

Staw ten położony jest na wysokości 2013 m n.p.m. Pomiary pracowników TANAP-u z lat 60. XX w. wykazują, że ma on powierzchnię 2,360 ha, wymiary 225 × 142 m oraz głębokość ok. 4,6 m i jest drugim co do wielkości spośród Pięciu Stawów Spiskich

W słowackiej Dolinie Pięciu Stawów Spiskich znajduje się Schronisko Téryego (słow. Téryho chata, Térynka).

Terinka, bo tak potocznie nazywa się to schronisko leży na wysokości 2015 m n.p.m. i jest najwyżej położonym schroniskiem w Tatrach czynnym przez cały rok (wyżej położone jest tylko Schronisko pod Wagą, ale jest ono otwarte tylko w sezonie letnim). Obiekt obecnie dysponuje 24 miejscami noclegowymi w trzech salach wieloosobowych. Po zamontowaniu baterii słonecznych schronisko jest zelektryfikowane (od 2004), ma również dostęp do zimnej wody

Pięknie usytuowane schronisko… w takim miejscu przyjemnie jest posiedzieć i odpocząć

Na następnym zdjęciu widzimy Mały Staw Spiski (słow. Malé Spišské pleso)

Staw ten położony jest na wysokości 2000 m n.p.m. Pomiary pracowników TANAP-u z lat 60. XX w. wykazują, że ma on powierzchnię 0,180 ha, wymiary 54 × 54 m i głębokość ok. 3,5 m. Leży tuż obok Schroniska Téryego, nad samym progiem Doliny Pięciu Stawów Spiskich i jest najmniejszy spośród wszystkich Pięciu Stawów Spiskich.

Przez Dolinę Pięciu Stawów Spiskich prowadzi szlak turystyczny na Lodową Przełęcz (Sedielko) oraz na Czerwoną Ławkę (Priečne sedlo, najtrudniejszy szlak słowacki). Ambitnie i kusząco, jednak zbyt niebezpiecznie by iść tam z dziećmi, więc oczywiście nie poszliśmy 😉

Nad doliną górują wierzchołki:
Łomnica (Lomnický štít) – 2634 m,
Durny Szczyt (Pyšný štít) – 2621 m,
Baranie Rogi (Baranie rohy) – 2526 m,
Lodowy Szczyt (Ľadový štít) – 2627 m,
Pośrednia Grań (Prostredný hrot) – 2441 m,
Żółty Szczyt (Žltá veža) – 2385 m.

Na kolejnym zdjęciu centralnie widzimy Lodowy Ząb, a po jego bokach Kopniaki (z prawej) i Pięciostawiańską Kopę (z lewej strony). Fajne nazwy, prawda 😉

„Tatry nie są zwykłym pięknem, są pięknem ponad inne piękna. Tam, gdzie piękno łączy się z tęsknotą za pięknem, rodzi się miłość. Góry trzeba ukochać, później idziemy w nie jakby oczyszczeni z trosk i problemów, hartujemy zdrowie zmaganiami fizycznymi, a silną wolą często pokonujemy samych siebie. Jeżeli kochamy góry, to wszystko w nich jest piękniejsze, miłość i przyjaźń, sami jesteśmy lepsi. Dlatego idziemy w góry młodzi i starzy i rodzice z zupełnie małymi dziećmi.” (Miro Gregor „Świat Tatr”)

Pięknie jest w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich i nawet jeżeli nie idzie się już dalej i wyżej, to i tak jest co podziwiać 😉

Z Doliny Pięciu Stawów Spiskich wracaliśmy tą samą drogą, którą wchodziliśmy, ale mnie to nie przeszkadzało wcale, bo mogłam dostrzec to, czego nie zobaczyłam podczas marszu do góry

Na zdjęciu po lewej stronie Łomnicka Grań, po prawej Rywociny. W dole widzimy Wielki Łomnicki Ogród i drogę, którą to ponownie powędrujemy

Tracimy wysokość i jesteśmy ponownie w Dolinie Małej Zimnej Wody. Idąc mijamy jednego z nosiczów, dzięki którym możliwe jest funkcjonowanie kilku słowackich schronisk

„Nosicz” to inaczej tatrzański tragarz (słow. nosiče), charakterystyczny tylko dla Słowackich Tatr. Nosicze dostarczają do schronisk wszystko – od jedzenia po paliwo. Ładunek jaki wnoszą jednorazowo waży ok 60-80 kg i to niezależnie od pory roku, a więc również zimą. Najcięższy udokumentowany ładunek, jaki został dostarczony przez nosicza ważył 207 kg! Wniósł go do Chaty Zamkovského Laco Kulanga, chatar Skalnatej chaty. Nosicze znoszą również ze schronisk śmieci, warto więc zastanowić się zanim coś wyrzucimy do kosza przy schronisku w górach.
Do grupy pięciu schronisk wysokogórskich zaopatrywanych przez nosiczów należą: Téryho chata, Zamkovského chata, Rainerova chata, Zbojnícka chata oraz Chata pod Rysami

Dzielni ludzie… jak szerpowie w Himalajach

W dół o wiele szybciej się schodzi… minęliśmy Schronisko Zamkovskiego, Olbrzymi Wodospad i jesteśmy już u zbiegu Doliny Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina) i Doliny Staroleśnej (Veľká Studená dolina) na wysokości 1301 m n.p.m.
Za nami Rainerowa Chatka, chata Rainera (słow. Rainerova chata, chata Rainerka). Chatka jest bardzo mała – jednoizbowa, zbudowana z kamienia 😉

Dawniej było to schronisko, najstarsze ze schronisk tatrzańskich.
Obecnie kamienna Rainerowa Chatka nie oferuje już noclegów. Znajduje się w niej bufet, sklep z pamiątkami i muzeum tragarzy tatrzańskich – nosiczów (słow. nosiče), o których to opowiadałam już. W muzeum tym można zobaczyć zdjęcia i sprzęty nosiczów, poznać ich codzienność, historię oraz bite rekordy.

Kolejną atrakcją na trasie tego dnia były Wodospady Zimnej Wody (słow. Studenovodské vodopády, Vodopády Studeného Potoka). Co prawda nie są tak wysokie i ogromne jak polska Wielka Siklawa, ale bardzo malownicze. Wodospady te były jednym z najstarszych celów turystyki tatrzańskiej, a rozsławione zostały przez kuracjuszy i turystów wypoczywających w Starym Smokowcu. W okresie letnim bywa tam bardzo tłoczno i kontemplowanie ich naturalnego piękna jest zakłócone. Wchodzenie na mokre kamienie z aparatem bywa niebezpieczne czego przykładem niech będzie kilka wypadków śmiertelnych, do których doszło w przeszłości właśnie w tym miejscu podczas robienia zdjęć.

Niedaleko Wodospadów Zimnej Wody (Studenovodské vodopády) na wysokości 1255 m n.p.m., 5 minut poniżej górnej stacji kolejki terenowej na Smokowieckie Siodełko, znajduje się Schronisko pod Siodełkiem (Bilíkova chata, Bilíčka).

W miejscu obecnego schroniska stała od roku 1875 prosta chata Rużenina. W roku 1884 dostawiono do niej większe schronisko. Po pożarze obydwóch obiektów (w roku 1893)cwłaściciele spółki leśnej ze Spiskiej Soboty postawili dwa nowe hotele, które jednak w roku 1927 spłonęły. Tę turystyczną osadę ze względu na bliskie sąsiedztwo potoku Zimna Woda nazywano Sanatoriami Studenopotockimi (błędnie Studenovodskými).
Obecne schronisko Bilikowa Chata oddano do użytku w roku 1934 (pierwotnie nazywaną Guhrową Chatą). Schronisko oznaczono tablicą pamiątkową na cześć Pawła Bilika (1916 – 1944), funkcjonariusza straży granicznej, narciarza, sportowca, którego podczas II Wojny Światowej Niemcy wzięli do niewoli w czasie akcji zbrojnej nad Górnym Smokowcem i stracili na zamku w Kieżmarku. (Źródło informacji: http://www.vysoketatry.com )

Z Bilikowej Chaty do Starego Smokowca schodziliśmy szlakiem zielonym.

Podsumowując trasa:
Stary Smokowiec – Siodełko (Hrebienok) – Olbrzymi Wodospad (słow. Obrovský vodopád) – Schronisko Zamkovskiego (słow. Zamkovského chata – Dolina Małej Zimnej Wody (słow. Malá Studená dolina) – Schronisko Téryego (słow. Téryho chata, Térynka) – Dolina Pięciu Stawów Spiskich (słow. kotlina Piatich Spišských plies) – Dolina Małej Zimnej Wody (słow. Malá Studená dolina) – Schronisko Zamkovskiego (słow. Zamkovského chata) – Rainerowa Chatka (słow. Rainerova chata) – Wodospady Zimnej Wody (słow. Studenovodské vodopády) – Schronisko pod Siodełkiem (Bilíkova chata) – Siodełko (Hrebienok) – Stary Smokowiec

Po ambitnym zdobywaniu Przełęczy Krzyżne ta trasa miała być spokojniejsza, ale po dotarciu do samochodu okazało się, że wcale ulgowo nie było. Biorąc pod uwagę oglądane tego dnia szczyty, wodospady, stawy i aż cztery schroniska to było bardzo, bardzo ciekawie

POZDRAWIAM miło to wędrowanie wspominając