93. Pogórze Rożnowskie – Czchów

Ostatnim etapem zeszłorocznej autokarowej wycieczki po Pogórzu Rożnowskim był Czchów :)

Trasa: Zakliczyn – Lusławice – Rożnów – Gródek nad Dunajcem – Tropie – Czchów
(dla przypomnienia)

Czchów to miasto w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Czchów.
Miasto położone jest przy drodze krajowej 75 nad Dunajcem i sztucznym zbiornikiem jeziorem Czchowskim, które powstało w wyniku spiętrzenia wód Dunajca (pomiędzy nimi znajduje się Elektrownia Czchów).
Ślady najdawniejszego osadnictwa w rejonie miasta sięgają czasów państwa wielkomorawskiego. W roku 1280 odbyło się tu spotkanie księżnej Kingi z księciem Leszkiem Czarnym, w asyście biskupa krakowskiego i innych dostojników w celu rozwiązania konfliktu między książętami. W wystawionym na tym zjeździe dokumencie Czchów określony jest jako wieś biskupa krakowskiego. Datowany na 1288 r. dokument, przyznaje prawa do Czchowa benedyktynom tynieckim. Mimo iż dokument jest czasem uznawany za falsyfikat, to miejscowość rzeczywiście należała do benedyktynów w końcu XIII w., gdyż z ich rąk przeszła w ręce panującej dynastii, na początku XIVw.
W 1327 r. istniała już w Czchowie królewska komora celna. W 1333 odziedziczyła go wraz z ziemią sądecką Jadwiga, wdowa po Władysławie Łokietku, a po jej śmierci w 1339 Kazimierz Wielki. Za jego panowania miasto zostało opasane murem obronnym, a przywilej wystawiony w Krakowie 24 listopada 1355 przeniósł je z lokacji na prawie średzkim na magdeburskie.
Nie jest pewne kiedy Czchów otrzymał prawa miejskie, we wspomnianym dokumencie zmiany prawa lokacyjnego, wspomniane jest, że prawa miejskie miał już dawno. W czasie lustracji w 1765 wójt z burmistrzami zeznali, że odnośny dokument im zgorzał.
Prawdopodobnie w tym samym czasie powstał na wzgórzu wznoszącym się nad miastem niewielki zamek dla obrony tutejszej komory celnej i szlaku handlowego. Trzonem zamku w Czchowie była starsza jeszcze, romańska obronna wieża mieszkalna. (Źródło informacji: http://pl.wikipedia.org)

Na pierwszym zdjęciu wspomniana romańska wieża w Czchowie :)

I jeszcze trochę historii… Zamek, rozbudowywany między XIII wiekiem a XVI wiekiem, ochraniał szlak handlowy biegnący wzdłuż Dunajca i komorę celną dla towarów przywożonych z Węgier. W źródłach pisanych pojawia się po raz pierwszy w 1356 r. Pierwotnie w tym miejscu znajdowała się romańska wieża obronna; w XIV wieku dobudowano wokół niej zamek stanowiący siedzibę starostów czchowskich; uległ on zniszczeniu w XVII wieku. Obecnie zachowała się jedynie XIV-wieczna wieża, częściowo zniszczona (bez górnej kondygnacji), i odsłonięte fundamenty murów.
W drugiej połowie XVIII wieku w zachowanej do dziś wieży mieściło się więzienie; zostało ono zlikwidowane po I rozbiorze Polski.
Ruiny zamku w Czchowie są tematem jednej z litografii Macieja Bogusza Stęczyńskiego i rysunku Adama Gorczyńskiego.

Można powiedzieć, że wieża zamkowa to symbol Czchowa – nie da się jej nie zauważyć przejeżdżając przez tą miejscowość, a widząc warto się zatrzymać, podejść do niej i zwiedzić w środku. Bilet wstępu na Basztę kosztuje tylko 3 zł. Za podobną symboliczną opłatę można wypożyczyć lornetkę. Baszta czynna jest codziennie od 1 maja do 31 października w godzinach od 10:00 do 19:00 :)

Dawniej z pewnością drewnianymi, teraz metalowymi krętymi schodami można wejść na jej czubek, by podziwiać okolicę i miasto :)

Zamek w Czchowie powstał z piaskowca. Na jego założenie składał się mur obwodowy o grubości 1,2-2 m otaczający krawędź wzgórza oraz wolno stojącej cylindrycznej wieży o średnicy 12,5 m i wysokości ok. 20 m. Wybudowano ją w południowej części założenia zamkowego. Przy północno-wschodniej kurtynie znajdował się dom mieszkalny, od południa przylegała prostokątna sień, natomiast we wschodniej części muru znajdowała się brama wjazdowa.

Wzgórze zamkowe zostało niedawno gruntownie przebadane, odnaleziono sporo ceramiki z XIV w., przedmioty metalowe, topory. Zobaczyć je można na wystawie poświęconej zamkowi w rynku. Opracowano również plany częściowej rekonstrukcji, ale nie posuwa się ona zbyt szybko.

Zamek w Czchowie należał do ciągu zamków rycerskich zbudowanych w średniowieczu na wzniesieniach nad Dunajcem na terenie Małopolski. Stanowiły one część systemu fortyfikacyjnego państwa polskiego, chroniąc granicę od strony Węgier.

Zamki znajdowały się w następujących miejscowościach (posuwając się w górę rzeki, w nawiasie stan zachowania):
– Wielka Wieś – zamek Trzewlin (ruiny)
– Melsztyn – zamek w Melsztynie (ruiny)
– Czchów – zamek w Czchowie (ruiny)
– Wytrzyszczka – zamek Tropsztyn (odrestaurowany)
– Rożnów – zamek w Rożnowie (ruiny)
– Gródek nad Dunajcem – zamek w Gródku nad Dunajcem (nie istnieje)
– Kurów – zamek na Kurowskiej Górze (nie istnieje)
– Nowy Sącz – Zamek Królewski w Nowym Sączu (ruiny)
– Zabrzeż – zamek w Zabrzeży (nie istnieje)
– Krościenko nad Dunajcem – Zamek Pieniński (ruiny)
– Niedzica-Zamek – zamek w Niedzicy (odrestaurowany)
– Czorsztyn – zamek w Czorsztynie (ruiny)
U podnóża Tatr, nad dopływem Dunajca, Białym Dunajcem, znajdował się zamek w Szaflarach, obecnie nieistniejący.

Ostatnie spojrzenie z wieży zamku w Czchowie i schodzimy w dół :)

Oprócz ruin zamku, popularnie zwanych Basztą, warto zwiedzić całe miasteczko Czchów. Na uwagę zasługuje, choć mały, to jednak uroczy rynek. Tego dnia było na nim tłoczno, gdyż odbywała się impreza motocyklowa. Motocykliści i ich maszyny również wzbudziły zainteresowanie wśród uczestników naszej wycieczki 😉

Zaraz obok rynku znajduje się zabytkowy kościół z XIV wieku oraz drewniana dzwonnica. Kościół niestety był zamknięty.

Na zdjęciu poniżej figurka znajdująca się na czchowskim Rynku :)

Ostatnie już spojrzenie na wyłaniającą się z drzew wieżę zamkową i pora opuścić Czchów :)

Relacja z mojej objazdowej wycieczki autokarowej po Pogórzu Rożnowskim też już dobiega końca. Pogoda tego dnia wspaniale dopisała, piękne i urozmaicone turystycznie tereny zachwyciły mnie i cóż… mam nadzieję, że prędko tam powrócę 😉

POZDRAWIAM CIEPLUTKO :) :) :)